Αθήνα της Οθωνικής Περιόδου και Ξάνθη κατά τον 19 αιώνα: Δύο Διαφορετικές Πόλεις την Ίδια Εποχή – Πώς τις Αναδεικνύουμε και πώς τις επικοινωνούμε;

Η προσπάθεια της αναβίωσης του παλμού και της καθημερινής ζωής ιστορικών οικισμών, αξιοποιώντας προηγμένες τεχνολογίες όπως ο τρισδιάστατος ήχος και η εμπειρία επαυξημένης πραγματικότητας, είναι μια πρόκληση που η ομάδα του έργου έχει καταφέρει να φέρει εις πέρας με εκπληκτικά αποτελέσματα. Αυτή η προσπάθεια στοχεύει στο να αναδείξει τη μοναδικότητα της Αθήνας κατά την εποχή του Όθωνα και της Ξάνθης τον 19ο και 20ό αιώνα, προσφέροντας στους επισκέπτες την αίσθηση ότι βρίσκονται στο κέντρο αυτών των εποχών.

Ωστόσο, κατα τη διάρκεια του έργου συναντήσαμε κι άλλες προκλήσεις οι οποίες μπορεί να μην είναι τόσο φανερές αλλά είναι το ίδιο σημαντικές και απαιτητικές. Συγκεκριμένα, η εταιρεία παραγωγής και πολιτιστικής διαχείρισης Mentor, βρέθηκε αντιμέτωπη με το ζήτημα της επικοινωνιακής ανάδειξης δύο πόλεων, οι οποίες είναι εξαιρετικά φορτισμένες ιστορικά, πολιτικά, κοινωνικά αλλά για εντελώς διαφορετικούς λόγους, ενώ οι γεωγραφικές, γεωμορφολογικές, αρχιτεκτονικές καθώς και γλωσσολογικές τους ιδιαιτερότητες δημιουργούν ακόμα περισσότερες προκλήσεις σχετικά με την εύρεση ενός κοινού θεματικού άξονα για την ανάδειξή τους. Συνοπτικά, η Αθήνα της οθωνικής περιόδου χαρακτηρίζεται από ανοικοδόμηση και φρενίτιδα ανάπτυξης, ενώ η Ξάνθη ακμάζει ως κέντρο καπνεμπορίου με έντονη πολυπολιτισμική ταυτότητα. Η Ξάνθη έχει διατηρήσει πολλά από τα ιστορικά κτίριά της, ενώ η Αθήνα της οθωνικής εποχής έχει αλλάξει ριζικά.

Πώς λοιπόν μπορούμε να επικοινωνήσουμε σε ένα ποικιλόμορφο κοινό ενδιαφέροντος (διαφορετικές τοποθεσίες, ηλικίες, ενδιαφέροντα, υπόβαθρα) δύο τόσο διαφορετικά πράγματα, που το μόνο που τα συνδέει άμεσα είναι η χρονική περίοδος; Έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος, ένας αφηγηματικός άξονας ώστε η επικοινωνιακή στρατηγική του έργου να αναδεικνύει τις παραπάνω διαφορές με έναν τρόπο συνεκτικό και ολοκληρωμένο, προσφέροντας παράλληλα ενδιαφέρουσες και περιεκτικές πληροφορίες που απευθύνονται σε ένα εξαιρετικά ποικιλόμορφο κοινό.

Παράλληλα, τα κύρια κανάλια διάχυσης του συγκεκριμένου έργου είναι τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, όπως το  Facebook και το Instagram. Οι δυνατότητες διάχυσης και απήχησης που δίνουν αυτά τα μέσα είναι αδιαμφισβήτητα σημαντικές, ωστόσο έρχονται και με κάποιες δεσμεύσεις. Συγκεκριμένα, η έκταση της πληροφορίας καθώς και οι μορφές (π.χ. φωτογραφία ή βίντεο), μέσω των οποίων μπορεί να διαδοθεί, είναι και τα δύο περιορισμένα. Αυτή η συνθήκη επιτείνει την πρόκληση της μετάδοσης πλούσιων και πολυεπίπεδων πληροφοριών και νοημάτων σε σύντομες και περιεκτικές αναρτήσεις. Ιστορικά στοιχεία, κοινωνικό πλαίσιο και συνδέσεις με την πολιτιστική κληρονομιά, χρειάστηκε να συμπυκνωθούν σε μια εύστοχη παράγραφο 300 λέξεων το πολύ, η οποία θα περιέχει ένα κατανοητό και άμεσο μήνυμα, που θα καταφέρει να τραβήξει την προσοχή των χρηστών.

Οι εικόνες και τα γραφικά παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αφήγηση μέσω των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Με σκοπό, λοιπόν, να «ενισχύσουμε» τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν αυτές οι παράγραφοι, μπήκαμε σε μια διαδικασία έρευνας και επιλογής κατάλληλου αρχειακού υλικού, καρτ-ποστάλ, πινάκων, φωτογραφιών της περιόδου, δαγκεροτυπιών, σκίτσων, λιθογραφιών και γκραβούρων, με σκοπό να τα αξιοποιήσουμε για να προσαρμόσουμε τη στρατηγική επικοινωνίας, ώστε να ευθυγραμμίζεται με τους στόχους και τον σκοπό του έργου.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, οι αποφάσεις που λήφθηκαν σχετικά με την επικοινωνιακή στρατηγική του έργου αποσκοπούν στην παρουσίαση των καθημερινών συνηθειών των ανθρώπων που κατοικούσαν στην Παλιά Πόλη της Ξάνθης και στη -διαρκώς μεταβαλλόμενη- Αθήνα του 19ου αιώνα, τα μουσικά τους ακούσματα και τα επαγγέλματα που ασκούσαν, τις θρησκευτικές ομάδες, τις συλλογικότητες που δραστηριοποιούνταν στην πόλη, το φυσικό περιβάλλον που τους περιτριγύριζε, τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα που συνδέονται με την περίοδο αυτή, τις ντοπιολαλιές που ακούγονταν στα δρομάκια της Ξάνθης αλλά και μπροστά από το Υπουργείο των Οικονομικών, καθώς και τους τρόπους με τους οποίους επέλεγαν να διασκεδάζουν και να περνούν τον ελεύθερο τους χρόνο. Με τον τρόπο αυτόν, ένας κοινός αφηγηματικός άξονας διατρέχει όλες τις πτυχές του έργου αποσκοπώντας στη δημιουργία ενός κόσμου ιστορίας, προσφέροντας ενδιαφέρον και πρωτότυπο περιεχόμενο, το οποίο έχει καταλήξει να έχει εξαιρετική απήχηση στο κοινό.

Η παραγωγή περιεχομένου και η στρατηγική επικοινωνίας που ακολουθήθηκε για το έργο «Απόηχοι» αποδείχτηκαν μια σύνθετη διαδικασία, που απαιτούσε την προσεκτική διαχείριση γλωσσικών, γεωγραφικών και πολιτιστικών πτυχών της ιστορίας, με σεβασμό στις τοπικές ιδιαιτερότητες και τις προτιμήσεις του κοινού. Αντιμετωπίζοντας αυτές τις προκλήσεις, μέσα από τη χρήση πρωτότυπου περιεχομένου, τεκμηρίων τα οποία κινούν το ενδιαφέρον του χρήστη, καθώς και μιας πλήρους, παράλληλης με το έργο επικοινωνιακής στρατηγικής, μπορεί να δημιουργήσει μια πολιτιστική εμπειρία, που συνδέει το κοινό με το παρελθόν μέσα από έναν δημιουργικό διάλογο τεχνολογίας και ιστορίας.

Μέσω του ερευνητικού έργου Απόηχοι επιχειρείται η ανασυγκρότηση του παρελθόντος μέσω τεχνολογιών που δημιουργούν στον χρήστη την αίσθηση ότι το περιεχόμενο της ιστορίας πηγάζει από τον χώρο γύρω του, κι όχι μέσα από την κινητή του συσκευή. Για την υλοποίησή του συμπράττουν το παράρτημα του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» στην Ξάνθη, η εταιρεία πολιτιστικής παραγωγής και διαχείρισης MENTOR και η εταιρεία ηχητικής παραγωγής Rabbeats.

Το ερευνητικό έργο με τίτλο «Ανακατασκευή της ζωής παραδοσιακών οικισμών μέσω διαδραστικών εμπειριών και τρισδιάστατου ήχου-ΑΠΟΗΧΟΙ» χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης μέσω της Δράσης «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ» (ID 16971).